Kleine gedigten voor kinderen (verlichting)

Literatuurgeschiedenis

Krinke Kesmes, een vroeg imaginair reisverhaal

Opdrachten

1 - Leg uit waarom en hoe imaginaire reisverslagen in dienst stonden van de Verlichting.

Imaginaire reisverslagen waren verhalen over reizen naar een bestemming die alleen bestond in het hoofd van de schrijver. Schrijvers reisden in deze verhalen naar een betere en rechtvaardigere samenleving. Zo kon men kritiek geven op de samenleving en ondertussen ook beschrijven hoe het anders en beter kon. De verlichte mens vond dat de wereld maakbaar was. De imaginaire reisverslagen lieten zien hoe auteurs dachten dat de wereld (of samenleving) verbeterd kon worden.

2 - Waarom kozen verlichte schrijvers volgens jou voor een onbewoond eiland om iemand een nieuw bestaan te laten opbouwen?

Ik denk dat verlichte schrijvers een onbewoond eiland kozen omdat daar nog niks was. Op zo’n eiland was nog niets of niemand die al gewoontes had die je zou moeten veranderen. Het was een lege vlakte waar je zelf van kon maken wat jij, als schrijver, zou willen zonder dat iets of iemand je in de weg stond.

3 Ga naar de tekstpagina Krinke Kesmes en lees het tekstfragment. De hoofdpersoon is volmaakt gelukkig met zijn eenzame, eenvoudige, zelf opgebouwde bestaan. Hij is vrij en blij. Ook dit is een manier om de lezer aan het denken te zetten. Probeer te verklaren waarom.

Ik vind dit een lastige vraag.. Maar wat ik denk dat het doel van deze tekst is, is om men te laten zien dat ook al ben je alleen je sterker bent dan je denkt. Dat je eigenlijk niemand nodig hebt om te overleven, ieder mens als individu redt het in zijn/haar eentje.

Kinderliteratuur

Opdrachten

1 – Waarom waren de kindergedichten van Van Alphen zo succesvol?

De gedichten van Van Alphen waren de eerste kindergedichten die echt voor Nederlandse kindjes geschreven waren. Dit was dus veel leuker voor de Nederlandse ouders en kinderen omdat de beschreven situaties in de gedichtjes veel herkenbaarder waren dan de vertaalde gedichtjes. Het is veel interessanter om gedichtjes te lezen waar je jezelf in herkent dan gedichtjes over situaties waar je (bijna) nooit mee te maken kreeg.

2 - Leg uit waarom kinderliteratuur eigenlijk net zo leerzaam was voor ouders als voor kinderen.

Elk gedichtje werd beëindigd met een wijze les, een les die voor ouders net zo goed gold als voor de kinderen.

3 Lees de tekstpagina De kleine Grandisson. De schrijfster wil met dit boek kinderen het goede voorbeeld te geven. Leg aan de hand van Karels avontuur uit wat er zo goed of bijzonder is aan zijn gedrag.

Ondanks het slechte voorbeeld dat zijn broer hem geeft, is Karel een voorbeeldig kind. Hij helpt anderen als het moet en hij verleende zelfs eerste hulp aan een vreemde man, regelde onderdak en bleef voor de zekerheid bij de man slapen. Voor een kind is dit natuurlijk geen gewoonte!

 

Sara Burgerhart: roman in brieven

Opdrachten

1 – De briefroman wordt ook wel aangeduid als roman-nieuwe stijl. Wat is nieuw aan de briefroman?

In avonturenromans draaide het verhaal om avonturen en anekdotes. Bij een briefroman begon het verhaal te draaien om gedachten, gevoelens en de psychologie van de personages. Een briefroman was dus iets heel nieuws. De verhalen kregen door de gedachten en gevoelens wat meer diepgang.

2 - Waarom zijn brieven zo geschikt om een verhaal te vertellen?

In brieven kan je beter benoemen hoe een personage zich voelt of wat hij/zij denkt. Zo kan je zorgen dat een lezer beter in het verhaal komt omdat er meer meegeleefd kan worden met de personages.

3 - De les die Wolff en Deken hun lezeressen voorhouden zou je kunnen omschrijven als ‘eerst denken, dan doen’. Lees de tekstpagina Sara Burgerhart. Wat had Sara moeten denken of doen? Wie vind je naïever, Sara of R.?

Ik vind Sara naïef, zij dacht dat zo maar een leuke man voorbij komt en ze meteen lang en gelukkig leven. Maar dat gebeurt natuurlijk niet zomaar. Sara had hem eerst veel beter moeten leren kennen en dan pas beslissen of hij leuk genoeg was om mee verder te gaan. Ze had het wat langer de tijd moeten geven om te kijken of zij wel bij elkaar pasten. Ook weet ik niet of Sara wel al zo vroeg weg had moeten gaan bij haar tante op zo’n jonge leeftijd. Daar had ze ook wel wat langer over kunnen nadenken, om eventueel een andere oplossing te verzinnen.

Essay - Kleine gedigten voor kinderen

Hieronymus van Alpen is de schrijver van Kleine gedigten voor kinderen. De titel zegt dan ook waar van Alpen bekend mee is geworden, als dichter van gedichtjes voor kinderen. Wat van Alpen anders maakte dan de rest van de dichters in die tijd, was zijn taalgebruik. Hij richtte zich goed op de kinderen door te letten op zijn woordkeuze zodat een kind het goed kon begrijpen. Kinderen waren een ‘onbeschreven blad’ waar je alles nog aan kon leren, vond van Alpen. Dat leren en bij brengen van manieren kon je volgens hem het beste doen op een speelse manier. Hij wilde kinderen dingen leren via zijn rijmen die kinderen makkelijk uit het hoofd konden leren.

Kleine gedichten voor kinderen is een verzamelbundel van drie andere dichtenbundels. In elk gedicht staat een les waar een kind van kan leren.

Het werk waarmee ik Kleine gedigten voor kinderen ga vergelijken is Gulliver’s travels. Een boek geschreven in 1726 door de Ierse schrijver Jonathan Swift. Het boek is voor een groot deel een klacht over de politiek, sociale verhoudingen en de mensheid. Swift was het niet eens met de omstandigheden in die tijd. Ook is het boek bekend als kinderboek, hiervoor zijn wel wat stukken tekst verwijderd. Het boek bestaat uit vier lossen delen die worden verbonden door de hoofdpersoon.

Er is een groot verschil in personages in beide stukken. In Gulliver’s travels zie je in alle vier van de stukken één en dezelfde hoofdpersoon die je door het boek leidt. In Kleine gedigten voor kinderen zie je variatie in de hoofdpersoon. Er is soms geen hoofdpersoon en als ze er wel zijn, zijn het niet de zelfde al in andere gedichten. De variatie van personages verschilt dus in deze twee stukken.

Ook in het thema/motto komen de twee stukken niet helemaal overeen. Waarin het wel overeenkomt is de boodschap, beide schrijver zijn er duidelijk in dat ze echt een boodschap willen overbrengen. Van Alpen is duidelijk van mening dat hij kinderen iets wil bijbrengen op een speelse manier. Door middel van zijn gedichtjes wil hij kinderen iets leren. Hij heeft dus niet een thema dat je in één woord kan noemen. Maar in elk gedicht weer probeert hij de kinderen een les te leren. Ook Swift was druk bezig met zijn mening over brengen op de lezers. Hij wilde op een subtiele manier laten weten hoe hij dacht over de sociale en politieke situatie in die tijd. In dit boek is het thema dus iets duidelijker, het was zijn kritiek over alle misstanden. Beide hebben dus als doel, wat je misschien ook een soort motto kan noemen, iemand echt iets bij brengen. Alleen het thema, en de manier waarop wijkt erg van elkaar af.

Plaats is een element waar beide erg in variëren. In Kleine gedigten voor kinderen worden locaties niet uitgebreid besproken maar is de omgeving elke keer anders. Het zijn wel elke keer omgevingen die je in het dagelijks leven tegen komt. In Gulliver’s travels kom je alle plaatsen tegen waar de hoofdpersoon naar toe reist. Het zijn minder ‘gewone’ locaties dan in Kleine gedigten voor kinderen. De variatie in plaatsen komt dus in beide verhalen overeen, maar het verschil is de soorten plaatsen. In de een de plaatsen uit het dagelijks leven en in de ander wat extremere plaatsen.

Het verbaast me hoe geïnteresseerd ik werd tijdens deze opdracht. Ik ben niet zo van de literatuur dus ik zag wel een beetje op tegen deze opdracht. Het is me hartstikke mee gevallen want het waren twee leuke stukken. Beide stukken vind ik slim aangepakt van de schrijvers. Ik ben het met van Alpen eens dat je kinderen het beste iets kan aanleren op een speelse manier en ik vind het dan ook goed dat hij dat echt probeert. Het is niet alleen leerzaam voor de kinderen, maar ook voor de ouders. Ook vind ik het goed dat Swift zijn mening deelt, daar houd ik van. Helemaal als je dingen ziet in je omgeving die misgaan, mag je daar zeker over zeggen wat je daar van vindt.

Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Jonathan_Swift
http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/18de/tekst/lg18036.html
http://cf.hum.uva.nl/dsp/ljc/alphen/
http://www.dbnl.org/tekst/alph002klei01_01/
http://www.sparknotes.com/lit/gulliver/